Jako
że dobra materialne mojego ojca były bardzo skąpe
musieliśmy pracą rąk
zarabiać na życie, najmując się na dniówki i inaczej, jako się
zdarzało. Czasami pracowaliśmy na miejscu, czasami poza domem i
dzięki nieustannej pracy mogliśmy sobie zapewnić niezły byt –
tak w swej autobiograficznej „Historii” Józef wspomina lata
dwudzieste XIX wieku.
W
roku 1825 niespełna dwudziestoletni Józef najął się u Josjasza
Stoala (mieszkającego w powiecie Chenango) jako pomocnik przy
tworzeniu kopalni srebra w Harmony w stanie Pennsylwania. Józef
Smith Junior wraz z pomocnikami kopał w poszukiwaniu srebra przez
miesiąc – bez skutku. W obliczu porażki, przekonał Stoala, by
zaprzestać dalszej pracy. Wówczas pojawiła się plotka, jakoby
Józef był szarlatanem i poszukiwaczem skarbów – opowieść ta
jest wciąż popularna wśród wrogów mormonizmu. Młody Smith nie
rozstał się jednak ze Stoalem i ich wspólna praca trwała jeszcze
przez dwa lata.
Józef
poznaje Emmę Hale
W
tym trudnym okresie miał jednak miejsce pozytywny zbieg
okoliczności. Józef – na czas pracy w Harmony – wynajmował
kwaterę u Izaaka Hale'a. Poznał wówczas jego córkę, Emmę –
siódme dziecko Halów z dziewięciorga rodzeństwa. Miała
dwadzieścia trzy lata. Józef i Emma zakochali się. Ślub zawarli
18 stycznia 1827 roku,
jednak nie bez przeszkód. Józef Smith bowiem nie trzymał swego
spotkania z aniołem Moronim w tajemnicy. Wizja, choć wieściła
nadejście dobrego dzieła, stała się przyczyną tragedii. Jako,
że wciąż upierałem się, że miałem widzenie
– wspominał Prorok – ciągle
cierpiałem prześladowania i rodzina ojca mojej żony stanowczo się
opierała naszemu małżeństwu. Zmuszony więc byłem zabrać ją
(Emmę
- przyp.) stamtąd;
udaliśmy się więc do South Bainbridge w powiecie Chenango, stan
Nowy Jork, gdzie zawarliśmy małżeństwo w domu pana Tarbill.
Natychmiast po ślubie opuściłem pana Stoala i wróciłem do
swojego ojca, aby z nim gospodarzyć tego sezonu.
(Józef Smith – Historia, 58)
Zabrałam
się do pracy, by posprzątać w domu na przyjęcie małżonki mojego
syna – wspominała w
biografii Proroka, jego matka, Lucy. - Czyniąc
to czułam całą tę dumę i ambicję, co, jak mniemam, jest typowe
dla matek w takich chwilach.[1]
Emma została bardzo ciepło przyjęta w domu Józefa, a matka
proroka w swej książce na temat syna wspomina, że wiązała z
małżeństwem Józefa pewną nadzieję. Starszy brat Smitha pojął
wcześniej za żonę wspaniałą kobietę, toteż Lucy bardzo
chciała, by Józefa spotkało to samo błogosławieństwo.[2]
Wkrótce,
bo rok po powyższych wydarzeniach, nastąpił moment wydobycia
kamieni Urim i Tumim oraz słynnych Złotych Płyt. Miało to miejsce
22 września 1828
roku. Emma miała być obecna przy tej doniosłej choć dyskretnej
chwili.
Żona
Józefa przeszła korytarzem w swym czepku i sukience do jazdy konnej
– wspomina pamiętnego 22 września matka proroka w jego biografii
– i w parę minut później
odjechali wspólnie zabierając konia pana Knighta oraz powóz.
Spędziłam ten wieczór na modlitwie i aktach strzelistych ku Bogu,
jako że niepokój mojego umysłu nie pozwalał mi zmrużyć oka.[3]
Towarzyszący procesowi wydobywania płyt anioł Moroni obarczył
Józefa odpowiedzialnością za nie. Gdybym
wyzbył się ich lekkomyślnie
– pisał Smith – lub
wskutek jakiegokolwiek
niedbalstwa z mojej strony, zostanę odsunięty; ale jeżeli dołożę
wszelkich starań aby je zachować, dopóki wysłannik nie wróci po
nie, będą bezpieczne.
Towarzyszka Józefa
Jak
pisałem w jednym z poprzednich wpisów Emma wielokrotnie widziała
złote płyty wydobyte przez Józefa Smitha na wzgórzu Cumorah –
jednakże zasłonięte one były płótnem. Pewnego
razu dotknęłam płyt
– przyznała lojalnie w swych wspomnieniach –
gdy leżały (zakryte
– przyp. JPS)
na stole, badając ich kształt. Zdawały się elastyczne jak gruby
papier i wydawały metaliczny dźwięk, gdy ich rogi były poruszane
kciukiem.[4]
Emma była wierna Józefowi i wierzyła w jego misję. Nie
przekroczyła nakazu bożego, by płyt bezpośrednio nie oglądać.
Jak też pisałem, informacja, że
Józef posiada jakieś Złote Płyty rozeszła się po okolicy lotem
błyskawicy. Toteż Emma i mąż byli nieustannie nękani, by pokazać
skarb. Te wypadki tylko skłoniły Emmę, by starać się o zgodę z
jej rodzicami, do których Smithowie przeprowadzili się w grudniu
1827 roku. W trakcie pracy nad tłumaczeniem Złotych Płyt, które
miało z czasem zasłynąć na świecie jako Księga Mormona, 15
czerwca 1828 roku na świat przyszło pierwsze dziecko Emmy, Alvin,
który – ku wielkiej rozpaczy rodziców – przeżył tylko kilka
godzin.
Emma członkinią Kościoła i
„Wybraną Panią”
Po
ukończeniu przekładu Złotych Płyt prorok Józef pilnie pracował
nad reorganizacją Kościoła Jezusa Chrystusa – tak, jak powoli
zlecał mu to Bóg. Oficjalnie Kościół (jako nowe wyznanie) został
powołany 6
kwietnia 1830 roku.
Był to radosny dzień, jako że wówczas też wielu nowych członków
przyjęło chrzest. Emma zwlekała ze swym chrztem jeszcze kilka
tygodni. Do końca nie wiadomo dlaczego. Ostatecznie przyjęła go z
rąk Olivera Cowdery 28
czerwca 1830
roku w Colesville. Zaraz po tym wydarzeniu Józef był wielokrotnie
szykanowany, oskarżany, ciągnięty po sądach. Fakt ten odsunął
też na dwa miesiące moment konfirmacji Emmy, która pragnęła
otrzymać dar Duch Świętego z rąk męża.[5]
W
te niespokojne letnie dni 1830 roku zarówno Emmę jak i Józefa
pociesza dane od Boga objawienie, które dziś figuruje jako sekcja
25 Nauk i Przymierzy.
Bóg nazwał Emmę swą „córką”, obiecał jej, iż posiądzie
ona swe „dziedzictwo w Syjonie”. Zachęcił Emmę, by ta
wspierała Józefa w jego misji przez kojące słowa, a jeśli
trzeba, by pomagała jako skryba oraz dokonała przeglądu pieśni
chrześcijańskich i wybrała z nich te, które nadawać się będą
na nabożeństwa Kościoła (NiP 25). W podtytule wspomnianej sekcji
Nauk po raz pierwszy pada osobliwy tytuł Emmy, „Wybrana Pani”.
W
kolejnym roku Emma miała nadzieję, że los uśmiechnie się do niej
i Józefa. Ponownie spodziewała się dzieci. 30 kwietnia 1831 roku
urodziła Tadeusza i Luizę – bliźnięta zmarły jednak zaraz po
porodzie. Tragedia skłoniła Emmę do radykalnego kroku. By ukoić
ból, postanowiła adoptować sobie i Józefowi potomstwo. Była to
para bliźniąt, Józef i Julia Murdock, które przyszły na świat 1
maja tego samego roku. Dopiero w Kirtland w 1832 roku na świat
przychodzi pierwsze zdrowe dziecko Smithów, Józef, który dożyje
sędziwego wieku, a do którego osoby wrócę za chwilę.[6]
Około
dziesięć lat później – zgodnie ze zwyczajem Świętych – Emma
została ochrzczona za zmarłą matkę, ciotkę oraz siostrę. Kiedy
Święci przenieśli się do Nauvoo i w 1842 roku rozpoczęto budowę
świątyni, z inicjatywy kilku członkiń powstało słynne
Stowarzyszenie Pomocy (jedna z pierwszych na świecie organizacji
wyłącznie kobiecych), na którego czele stanęła właśnie Emma.
Jak
powszechnie wiadomo, Józef Smith i inni święci wchodzili w związki
pluralistyczne w czasie, gdy przenieśli się do Nauvoo w 1841 roku i
później.[7] W maju 1843 roku Emma była świadkiem zawarcia przez
męża kolejnego związku i – jak sugerują Linda King Newell i
Valeen Tippets Avery – nie oponowała.[8] Według dziś dostępnych
źródeł – na które między innymi powołuje się Wikipedia –
znajomy Smithów, William Clayton, zaświadczał w 1843 roku, że
prorok był w związku z kilkoma żonami. Wymienia przy tej okazji –
poza Emmą, pierwszą żoną – Elizę Partridge, Emilię Partridge,
Sarę Annę Whitney, Helenę Kimball i Florę Woodworth. W latach
czterdziestych XIX wieku członkowie Kworum Apostołów mieli po
kilka żon.[9] Ile żon miał sam Józef Smith? Zawieranie małżeństw
pluralistycznych w tajemnicy przed społeczeństwem amerykańskim –
zdaniem piszącego te słowa – prawdopodobnie doprowadziło do
niejasności. Encyclopedia
of Mormonism
wspomina o „przynajmniej” trzydziestu ośmiu żonach. D. Michael
Quinn dolicza się czterdziestu sześciu, Todd Compton –
trzydziestu trzech, Richard Lyman Bushman (historyk Kościoła i
święty) podaje, iż Józef miał między dwudziestoma ośmioma a
trzydziestoma trzema żonami.[10]
Miał
tylko mnie
– miała na łożu śmierci powiedzieć Emma. Cóż może znaczyć
to enigmatyczne zdanie na temat pierwszego proroka ostatniej
dyspensacji?! Moim zdaniem dowodzi ono faktu, iż jedynie związek
Józefa z Emmą był cieleśnie skonsumowany. Pozostałe żony
Proroka były to samotne matki lub wdowy, nad którymi Józef po
prostu roztoczył opiekę. Była to częsta praktyka wśród świętych
w dniach ostatnich w XIX wieku. Ta jednak kwestia prosi się o osobny
wpis, toteż na tę chwilę nie będę jej poruszał.
Konflikt z Brighamem Youngiem
Po
tragicznej śmierci
Józefa i jego brata Hyruma 27 czerwca 1844 roku Emma pozostała
ciężarną wdową. Spodziewała się dziecka. 17 listopada 1844 roku
urodziła Davida Hyruma Smitha. Majątek Józefa został całkowicie
zamknięty w finansach Kościoła. Uwolnienie majątku i długów
kościelnych od majątku osobistego i długów Emmy okazało się
długim i skomplikowanym procesem.[11]
Co
więcej, spór na tema tego, kto powinienem przewodzić Kościołowi
po śmierci Józefa dotyczył także samej Emmy. Emma chciała, by
William Marks, prezydent głównego palika Kościoła, objął
przewodnictwo w Kościele. Ale sam Marks faworyzował Sidneya
Rigdona. Pojawiło się zatem trzech kandydatów do objęcia funkcji
prezydenta Kościoła: Brigham
Young
(prezydent kworum Dwunastu Apostołów), Sidney
Rigdon
i niespełna dwunastoletni syn Proroka, Józef
Smith III (ur.
6 listopada 1832). Po spotkaniu w dniu 8 sierpnia kongregacja
Kościoła zagłosowała, że to Kworum Dwunastu Apostołów ma
przewodniczyć Kościołowi. Brigham Young został tym samym, de
facto,
prezydentem Kościoła w Nauvoo.[12]
Od tej pory relacje między Youngiem
i Emmą stale się pogarszały. Niektórzy przyjaciele Emmy, a także
wielu członków rodziny Smithów, odseparowali się od zwolenników
Younga. Kiedy nasiliły się nastroje przeciwko „mormonitom” w
całym stanie, Young wraz z większością Świętych w Dniach
Ostatnich zostawił Nauvoo w lutym 1846, a Emma i jej dzieci
pozostali w opuszczonym mieście.
Ponowne małżeństwo
Prawie dwa lata po tych wydarzeniach
bliski przyjaciel i „nie-mormon”, major Lewis C. Bidamon,
zaproponował małżeństwo i został drugim mężem Emmy 23 grudnia
1847 roku.
Bidamon wprowadził się do dworku
Emmy i został ojczymem jej dzieci. Wdowa po Józefie została zaś
macochą syna majora, Karola, którego – według relacji –
pokochała jak własne dziecko. Emma i Lewis nadal próbowali
prowadzić sklep i używać dużego domu jako hostelu, ale Nauvoo
miało mało mieszkańców i gości, aby takie przedsięwzięcie było
opłacalne. Jak barwnie ocenił tę sytuację autor wpisu na
Wikipedii, Emma i jej rodzina pozostali bogaci w nieruchomości, ale
ubodzy w kapitał.[13]
Sukcesja. Narodziny
Zreorganizowanego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach
Ostatnich.
W
przeciwieństwie do innych członków rodziny Smithów, którzy
czasami opowiadali się za roszczeniami Jamesa J. Stranga lub
Williama Smitha (przewodniczącymi małych schizmatyckich grup
świętych), Emma i jej dzieci nadal mieszkali w Nauvoo jako
niezrzeszeni Święci w Dniach Ostatnich. Nie przyłączali się do
żadnego z nowo powstających ugrupowań. Wielu Świętych wierzyło,
że najstarszy syn, Józef Smith III, zostanie pewnego dnia powołany,
by zajmować tę samą pozycję, którą zajmował jego ojciec. Kiedy
Józef III jako pełnoletni mężczyzna zadeklarował, że otrzymał
wezwanie od Boga, aby zająć miejsce ojca jako przewodniczącego
„nowej organizacji” kościoła Świętych w Dniach Ostatnich,
Emma poprała jego decyzję.[14] Zarówno ona jak i Józef (oraz
nieliczni święci, którzy pozostawali w Illinois) udali się na
specjalną konferencję do Amboy
i 6
kwietnia 1860
roku Józef Smith III został zaprzysiężony jako prezydent Kościoła
Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, którego nazwie
dodano słowo „Zreorganizowany” w 1872 roku. Kościół ten znany
jest w chwili obecnej jako Społeczność
Chrystusowa.[15]
Emma została członkinią Kościoła bez ponownego chrztu, gdyż jej
pierwotny chrzest z 1830 roku nadal uważano za ważny.
Śmierć Emmy
Emma i syn wrócili do Nauvoo po
konferencji. Stamtąd Józef III przewodniczył nowemu wyznaniu aż
do przeprowadzki do Plano w stanie Illinois w 1866 roku. Józef
zaproponował matce, aby ta pomogła przygotować książkę hymnów
kościelnych – podobnie jak uczyniła to jako członkini
pierwotnego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach
Ostatnich.
Lewis
Bidamon, mąż Emmy, wyremontował część niedokończonego hotelu
Nauvoo House (po drugiej stronie ulicy od dworku), a on i Emma
przeprowadzili się tam w 1871 roku. Emma zmarła spokojnie w Nauvoo
w 1872
roku.
Jej pogrzeb odbył się 2 maja, a kaznodzieją na jej pogrzebie
był Mark Hill Forscutt, starszy Zreorganizowanego Kościoła Jezusa
Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.
Kim byłaś, Emmo?
Przez
jednych Świętych uważana za bohaterkę wiary – przez innych za
śmiertelnego wroga Brighama Younga, Emma pozostaje postacią-enigmą
w dziejach Kościoła. Dla
mnie osobiście Emma była wielką kobietą! Była
herosem wiary, który uniósł ciężar zmagań pierwotnego Kościoła
Jezusa Chrystusa w ostatniej dyspensacji. Była wierna Józefowi,
oddana sprawie Stowarzyszenia Pomocy, miała ogromne serce dla
biednych i chorych. Przeżyła śmierć własnych dzieci, a nie
szczędziła miłości dzieciom innych oraz potrzebującym. Rozstanie
z mainstreamowym
Ruchem Świętych w Dniach Ostatnich uwarunkowane było jej
zmęczeniem fizycznym i duchowym. Śmiem jednak twierdzić, iż mimo
że związana pod koniec życia ze Zreorganizowanym Kościołem
Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, Emma z pewnością
żywiła nadzieję na zgodę i pojednanie między Świętymi obu
denominacji. Ja sam liczę na jedność w Ruchu i kontynuowanie
dzieła Odnowy Kościoła, dla którego Emma ma zasługi nie do
przecenienia.
Przypisy:
[1]
Lucy Mack Smith, History
of Joseph Smith by His Mother,
San Bernardino 2018, s. 89.
[2] Tamże.
[3]
https://www.youtube.com/watch?v=Mm-AXJNXiB8&t=23s – data
dostępu: 11 sierpnia 2018.
[4]
Lucy Mack Smith, History
of Joseph Smith by His Mother,
San Bernardino 2018, s. 94.
[5]
por.
ldsliving.com/What-You-Didn-t-Know-About-Emma-Smith/s/80712 – data
dostępu: 7 września 2019.
[6]
Joseph
and Emma's Family,
churchofjesuschrist.org/study/ensign/2008/02/joseph-and-emmas-family?lang=eng
– data dostępu: 8 września 2019.
[7]
Mormon
America. The Power and the Promise,
red. Richard N. Ostling i Joan K. Ostling, Nowy Jork 2007, s. 62.
[8]
Mark A. Sherer, The
Journey of the People,
Independence 2013, s. 407.
[9] za: Wikipedia –
data dostępu: 11 sierpnia 2018.
[10]
Mormon
America. The Power and the Promise,
s. 62.
[11]
za:
Wikipedia - en.wikipedia.org/wiki/Emma_Smith – data dostępu 7
września 2019.
[12] Tamże.
[13] Tamże oraz
ldsliving.com/What-You-Didn-t-Know-About-Emma-Smith/s/80712 – data
dostępu 7 września 2019.
[14] Tamże.
[15] www.cofchrist.org –
data dostępu 7 września 2019.
Czyt. także wpisy:
1.
Józef Smith. Tłumacz złotych płyt czy hochsztapler
2. Nauki i Przymierza. Słowa współczesnych proroków
3. Poligamia – początki i końce
Źródła ilustracji:
Emma
Smith
– thechurchnews.com
Brigham
Young – mormonshare.com
Zachód
słońca
– 123RF.com