Mądrość, świętość, praca

[KARTKA Z KALENDARZA]

16 sierpnia 2014

[BALATON, WĘGRY]

10:54 – W drodze autem do miasta na „Sz”

Rozmawiałem z K rano niby o niczym, bo o samopoczuciu i rozkładzie jazdy na dziś. W rozmowę o mądrości wkradło się moje mimowolne wyznanie, że mimo wiedzy, erudycja nigdy nie była po mojej stronie, zawsze ustępując talentowi aktorskiemu, kunsztowi mądrych min i dykteryjek. Nie mam takiej wiedzy, ani nie jestem tak bystry jak K (to czyni z niego jedną z moich najcenniejszych znajomości). Sukcesy w dyskusji zawdzięczam grze pozorów i przebłysków inteligencji, gdy akurat udało mi się ją uruchomić. Potrafię bronić stanowisk, gdy jestem o to poproszony, ale nigdy nie obronię własnego. Gdy zaczyna się rozmowa o moich przekonaniach i poglądach, zacietrzewiam się, robię się nieufny, nie rozmawiam, tylko włącza mi się paranoja – jak wielu osobom z mojego kraju. Taka natura narodowa: może zawsze się tak dzieje, gdy nie mamy nic ciekawego do powiedzenia. Jest jednak rzecz, którą w sobie cenię: uwielbiam zadawać pytania i słuchać.

Popołudnie – Prowadziłem auto do Sz. Po raz pierwszy od lat siadłem za kółkiem. I całkiem, całkiem...

17 sierpnia 2014

[w drodze do POLSKI]

7: 35 – Jesteśmy w drodze powrotnej

8:26 – Człowiek jest jedynym gatunkiem w chwili narodzin, tak głupim, że wrzaskiem ściąga na siebie uwagę dzikich zwierząt. Po drugie, przychodzi na świat sino-fioletowy i nie może przybrać barw obronnych, by ukryć się w krzakach. Ponadto jest jednym z niewielu ssaków, które w chwili narodzin nie potrafią chodzić. Gorzej nawet: podczas gdy zwierzęta posiadają jeszcze instynkt samozachowawczy, człowiek jest w stanie dla kaprysu zaryzykować siebie. (Matthijs van Boxel, Encyklopedia głupoty, s. 206)

Jest bowiem w niej duch rozumny, święty,
jedyny, wieloraki, subtelny,
rączy, przenikliwy, nieskalany,
jasny, niecierpiętliwy, miłujący dobro, bystry,
niepowstrzymany, dobroczynny, ludzki,
trwały, niezawodny, beztroski,
wszechmogący i wszystkowidzący,
przenikający wszelkie duchy
rozumne, czyste i najsubtelniejsze.
Mądrość bowiem jest ruchliwsza od wszelkiego ruchu
i przez wszystko przechodzi, i przenika dzięki swej czystości.
Jest bowiem tchnieniem mocy Bożej
i przeczystym wypływem chwały Wszechmocnego,
dlatego nic skażonego do niej nie przylgnie.
Jest odblaskiem wieczystej światłości,
zwierciadłem bez skazy działania Boga,
obrazem Jego dobroci.
Jedna jest, a wszystko może,
pozostając sobą, wszystko odnawia,
a przez pokolenia zstępując w dusze święte,
wzbudza przyjaciół Bożych i proroków.
Bóg bowiem miłuje tylko tego,
kto przebywa z Mądrością.
Bo ona piękniejsza niż słońce (Księga Mądrości 7,22-29)

Celem doczesnego życia jest mądrość. Ale gdzie ona jest? Nie ma jej w bogactwie ani w ubóstwie, bo oba te stany wpędzają w dumę ze stanu lub wrogość (a zazdrość z mądrością nie ma nic wspólnego – Mdr 7,23). Oba te stany, duma i wrogość, oznaczają zamknięcie, a mądrość jest tylko w otwartości serca, uszu i oczu.

Skąd mądrość? Pewnie z otwartości, ale też z ciągłego nawracania się, z powtarzania sobie codziennie: mam w sobie durnia, trzeba, żebym wykorzystał jego błędy (Paul Valéry).

14 sierpnia 2014

[BALATONFÜRED / WĘGRY]

(fragmenty notatek:)

20:07 - Nikt nie może, nie dmąc się stwierdzić, że jest wolny od pychy. Pychy wykorzenić się nie da. Dlatego musimy pychę – a człowiek jest dla niej w gotów postępować wbrew naturalnym instynktom – poróżnić z nią samą. Kultura uczy nas odnajdować dumę w maskowaniu własnej dumy! Tak rodzą się Dobre Maniery! (Matthijs van Boxel, Encyklopedia głupoty, s. 134)

W pozorach świętości i w tak zwanych manierach jest zawsze coś demonicznego. Ludzie wiedzą, że czynią dobrze maskując zarówno drapieżne porywy serca jak i dumę, o której nauczeni zostali, że jest grzeszna. W związku z tym, wiele energii poświęcają, by je ukryć lub zgasić, a gdy to osiągają są z siebie dumni, wbijając się w pychę. Tylko co po niektórzy, przestudiowawszy uważnie przypowieść o faryzeuszu i celniku będą dalej bić się w piersi.

Duma świętości uzmysławia człowiekowi, jakie grzechy próbował zwalczyć i ukryć. W rezultacie tym bardziej duma ta wiąże go emocjonalnie z grzechami. Wiele z tych grzechów to chęć skrzywdzenia kogoś. Posiłkując się moralnością chrześcijańską, ludzie inwestują w walkę z namiętnością, która to walka jest również namiętna, gdyż przynosi rozkoszny owoc pychy i dumny z samego siebie, skutkując radosnym okrzykiem „zwalczyłem w sobie... to czy tamto”. W efekcie osiągnięcia szczytnego celu ręka już nie podnosi się do piersi, by w nią się bić.

Oczywiście, gdy uzmysłowimy sobie ten proces, szybko dajemy sobie spokój z naszymi prawdziwymi intencjami stojącymi za poprawianiem się (czyt. normowaniem) lub nawróceniem, udając, że były one święte.

Van Boxel: Normy (zatem – przyp.) nie są zakorzenione ani w naturze, ani w rozumie, lecz w namiętnościach. Cnoty to wybiegi do zaspokojenia egoizmu. Zamaskowani przyzwoitością opływamy rafy stojące na drodze zaspokojenia naszej zarozumiałości. (s. 135)

Człowiek z natury okazuje się próżny i głupi, a jego grzech zabija się subtelnym fortelem grzechu w postaci cnót – jak ująłby to cytowany autor. Wraca więc bezdyskusyjna opinia Pisma Świętego, iż serca synów i córek ludzkich pełne są zła i głupota w ich sercu dopóki żyją. Potem mają umrzeć (Księga Koheleta 9,3)

W tej perspektywie mądry i święty okazuje się tylko Bóg – a zatem Istota od świata niezawisła lub wytwór dobrodusznych tęsknot i fantazji. W każdym razie – przy obu definicjach Boga – po stronie ludzi pozostaje tylko głupota i grzeszność.

15 sierpnia 2014

[ BALATONFÜRED / WĘGRY]

11:05 – Chciałbym napisać, że Balaton jest piękny... Ale nie potrafię. Są urokliwe miejsca, ale Polaka najbardziej porażają zacementowane plaże – rodem z republiki socjalistycznej. Woda wydaje się mętna i brudna, a kąpią się głównie łabędzie, kaczki i sześćdziesięcioletnie Węgierki. Dla mnie największą atrakcją jest lokalne wodne ptactwo – zupełnie oswojone. R. i K. kosztują tutejszych win, ale... bez rewelacji. Czekają jednak na jakieś degustacyjne odkrycie.

10 stycznia 2019

Po paroletnim namyśle nie zmieniłem zdania, że celem życia jest mądrość. Teraz sprostowałbym to nieco: nabywanie mądrości. Księga Mormona mówi wyraźnie: to życie jest dane na wykonanie naszych prac (por. Księga Almy 34,32). Życie kreatywne prowadzi do powolnego odkrywania mądrości. Nawet jeśli ta praca – ze względu na nasze niedomagania – ma polegać tylko na pokornym trwaniu i medytacji. Życie nie może być życiem „przeciw”. Takie życie jest zezwierzęceniem – jest nieludzkie. Człowiek tworzy, buduje, pisze, trwa, znajduje własną drogę. Nie przyłącza się do rzesz rewolucjonistów, którzy są „przeciw”; którzy niszczą przeszłość jej własną bronią – przemocą i/lub złością. Życie naprawdę piękne polega na zdrowym buncie: odkryciu swojej drogi i tworzeniu w jej imię. Człowiek twórczy naprawdę zasługuje na miano świętego, gdyż buntuje się, nie rewolucjonizuje, ale rozkwita angażując w egzystencję cały własny potencjał.

Cytaty za: Matthijs van Boxel, Encyklopedia głupoty, tłum. Alicja Dehue-Oczko, Wydawnictwo B, Warszawa 2012.